Firmy, planując tzw. restrukturyzację, często skupiają się na towarzyszących jej kwestiach ekonomicznych, formalno-prawnych czy wizerunkowych, zapominając przy tym o konsekwencjach, jakie restrukturyzacja może mieć w zakresie stosunków pracowniczych. Niniejszy artykuł ma na celu zasygnalizowanie znaczącej kwestii, jaką jest wpływ działań podyktowanych względami ekonomicznymi czy strategicznymi na stosunki pracy istniejące w danej organizacji.
Jednym z przykładów restrukturyzacji mającej znaczenie dla sfery zatrudnienia jest sytuacja, w której wskutek działań pracodawcy dochodzi do przejścia zakładu pracy lub części zakładu na innego pracodawcę. Przepisy prawa pracy nie zawierają definicji przejścia zakładu pracy, zatem dla wyjaśnienia tego pojęcia należy odwołać się do poglądów wyrażanych w orzecznictwie oraz w literaturze przedmiotu.
Podstawowym wymogiem dla transferu zakładu pracy w omawianym trybie jest faktyczne przejęcie władztwa nad zakładem pracy przez inny podmiot, co w konsekwencji oznacza, że pracownicy świadczą pracę na rzecz kogoś innego niż dotychczas (por. wyrok SN z dnia 18 lutego 2010 roku, III UK 75/09). Jeśli chodzi o przykłady przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę wskazać można w szczególności następujące sytuacje:
- nabycie (zakup) przedsiębiorstwa zatrudniającego pracowników,połączenie spółek, w szczególności przez przejęcie jednej ze spółek przez inną, a także ich podział,
- zawarcie umowy dzierżawy skutkuje przejściem zakładu na dzierżawcę, a jej rozwiązanie – na wydzierżawiającego (przejście powrotne), ale w obu przypadkach warunkiem przejścia jest faktyczne objęcie zakładu,
- przejęcie zadań wykonywanych w danym zakładzie pracy lub części zakładu przez inny podmiot; tutaj w szczególności należy zwrócić uwagę na coraz powszechniejszy outsourcing,
- odziedziczenie zakładu po poprzednim pracodawcy,przejście zakładu pracy na innego pracodawcę w następstwie likwidacji dotychczasowego pracodawcy,
- podstawą przejścia może być także szczególny przepis prawny.
Stwierdzić zatem należy, iż podstawą przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę jest każda czynność prawna lub zdarzenie, które powoduje objęcie zakładu pracy przez innego pracodawcę.