W dniu 20 marca 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 491), które wprowadziło szczególne zasady odbywania rozpoczętej po dniu 15 marca br. obowiązkowej kwarantanny po przekroczeniu granicy Rzeczypospolitej Polskiej. W tym wypadku, zgodnie z nowymi przepisami, organ inspekcji sanitarnej nie wydaje odrębnych decyzji. Pracownik zobowiązany jest telefonicznie lub mailowo powiadomić pracodawcę o kwarantannie i przewidywanym terminie jej zakończenia. Kwarantanna powinna trwać 14 dni od dnia następnego po przekroczeniu granicy.
Potrzebne oświadczenie
Za okres takiego odosobnienia pracownikowi przysługują świadczenia, jak w przypadku choroby, tj. wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy. W tym celu pracownik, w terminie 3 dni roboczych po odbyciu kwarantanny, powinien złożyć pracodawcy pisemne oświadczenie, które stanowi również dowód usprawiedliwiający jego nieobecność w pracy. Przepisy rozporządzenia pozwalają na złożenie oświadczenia również za pomocą systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, szczególnie w sytuacji, gdy pracownik nie ma innej możliwości kontaktu z pracodawcą.
W sprawach budzących wątpliwości, co do obowiązku odbycia samej kwarantanny lub jej terminu, pracodawca może zawsze wystąpić do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o weryfikację takiego oświadczenia.
W pozostałych przypadkach odosobnienia w związku z podejrzeniem choroby zakaźnej lub kontaktu z osobami zarażonymi, w dalszym ciągu zastosowanie znajdują przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wymagające wydania przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego stosownych decyzji. W takich wypadkach decyzja stanowi dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy pracownika i jest podstawą przyznania pracownikowi wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Podkreślić należy, że ww. rozwiązania dotyczą tylko i wyłącznie przymusowej kwarantanny. Nie mają zastosowania, gdy pracownik sam uznając, że takie rozwiązanie jest dla niego najlepsze, postanowi zostać w domu i odbyć tzw. kwarantannę. W tym wypadku pracodawca nie ma podstaw do usprawiedliwienia jego nieobecności w pracy, nie mówiąc już o wypłacie wynagrodzenia.
Zasiłek opiekuńczy w przypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8, w związku z zamknięciem placówek szkolnych i opiekuńczych z powodu zagrożeniem COVID-19
W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły z powodu zagrożeniem COVID-19, a co za tym idzie konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracownikowi przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy jak 14 dni. Dodatkowy w takim znaczeniu, że nie jest wliczany do zasiłku, który przysługuje z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w związku z nieplanowanym zamknięciem ww. placówek.
Zasiłek przysługuje na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z tytułu ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Oznacza to, że prawa do zasiłku nie nabędzie pracownik w sytuacji, gdy poza nim są inni członkowie rodziny (pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym) mogący zapewnić opiekę dziecku. W związku z tym, że coraz częściej pracownicy zmuszeni są pracować zdalnie, pojawia się pytanie:
Co w sytuacji, gdy jeden z rodziców otrzymał polecenie pracy w domu? Czy w takim przypadku nadal drugi rodzic będzie mógł zostać z dzieckiem w domu z prawem do zasiłku z tego tytułu ?
Teoretycznie przecież dziecko nie pozostaje bez opieki, jest w domu drugi rodzic. Kluczowa w tym wypadku jest ocena, czy rodzic pracujący w domu może zapewnić opiekę dziecku. Zgodnie z przyjętym stanowiskiem ZUS osoba prowadząca działalność gospodarczą, która nie może regulować swojego czasu w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy) nie jest zaliczana do osób, które mogą zapewnić opiekę dziecku. Tym bardziej nie można do takich osób zaliczyć pracownika świadczącego pracę w domu. Inaczej będzie wyglądać sytuacja, gdy drugi rodzic pozostaje w domu z uwagi na przestój w zakładzie pracy. Gotowość do świadczenia pracy nie jest pracą, a co za tym idzie nie wyklucza możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem w tym czasie. W takim wypadku należy liczyć się z decyzjami ZUS odmawiającymi prawa do zasiłku opiekuńczego.
Już teraz wiemy, że okres zamknięcia placówek szkolnych i opiekuńczych zostaje wydłużony, na razie do Świąt Wielkanocnych. Jeżeli specustawa nie dostosuje okresu pobierania tego szczególnego zasiłku do czasu zamknięcia placówek, pracownicy będą mogli skorzystać z zasiłku opiekuńczego na ogólnych zasadach.