Obowiązki i uprawnienia pracodawcy w razie utraty przez pracownika zdolności do pracy

Pracodawca nie mogąc zagwarantować innego stanowiska pracownikowi, który utracił zdolność do pracy, może wypowiedzieć mu umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Czy za okres wypowiedzenia, w którym pracownik nie świadczy pracy należy się wynagrodzenie?

Wymaga podkreślenia, że w okresie wypowiedzenia pracownik, który stał się niezdolny do wykonywania pracy, nie może realizować dotychczasowych obowiązków służbowych. Innymi słowy, pracodawca, któremu pracownik przedstawił zaświadczenie lekarskie stwierdzające utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, nie może dopuścić go do pracy na dotychczasowym stanowisku (zob. art. 229 § 4 k.p.).

W świetle przepisów kodeksu pracy pracodawca nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia pracownikowi, który w okresie wypowiedzenia z przyczyn zdrowotnych nie może wykonywać umówionej pracy. W myśl art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Kodeks pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych nie przewidują wynagrodzenia za okres niewykonywania pracy z powodu utraty przez pracownika zdolności do pracy na swoim stanowisku, dlatego też należy przyjąć, iż pracodawca nie ma wówczas obowiązku wypłaty wynagrodzenia, chyba że gwarantują to pracownikowi wewnątrzzakładowe regulacje.

Odmienne stanowisko od zaprezentowanego powyżej zajął jednak Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 7 stycznia 2014 roku (sygn. akt I PK 150/13) wyraził pogląd, że pracownikowi w takim przypadku przysługuje wynagrodzenie przewidziane w art. 81 § 1 k.p. (tzw. wynagrodzenie przestojowe), jeżeli pozostawał w obiektywnej gotowości do wykonywania na rzecz pracodawcy pracy o innym charakterze niż przeciwskazana w orzeczeniu lekarskim. Według Sądu Najwyższego fakt niepowierzenia pracownikowi innej pracy niż ta przeciwskazana oznacza, iż doznał on przeszkód w wykonywaniu pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, wobec czego w okresie wypowiedzenia przysługuje mu wynagrodzenie jak za przestój.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jest natomiast zdania, że pracownikowi, który w okresie wypowiedzenia nie wykonuje pracy z powodu niezdolności, nie przysługuje wynagrodzenie przestojowe, gdyż nie można uznać, że pozostaje on w tym czasie w gotowości do wykonywania pracy (odpowiedź MPiPS z dnia 1 czerwca 2015 roku w sprawie niezdolności pracownika do pracy i prawie do wynagrodzenia przestojowego).

Zdaniem autorki artykułu, w świetle aktualnie i powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy pracownikowi, który nie wykonuje pracy w okresie wypowiedzenia z powodów zdrowotnych, nie przysługuje jakiekolwiek wynagrodzenie, również to przestojowe. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę dokonaną przez Sąd Najwyższy rozszerzającą wykładnię art. 81 § 1 k.p. trudno przewidzieć, jaki ostatecznie będzie wynik sporu w razie skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego przez pracownika, który w okresie wypowiedzenia nie otrzymał wynagrodzenia przestojowego. Sądy pracy w takich przypadkach, powołując się na judykat Sądu Najwyższego, a także kierując się względami społecznymi, mogą bowiem przychylić się do stanowiska pracownika.