Zgodnie z art. 1671 k.p. „w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 1551.”
W związku z powyższym podjęcie decyzji, czy udzielić pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, należy zawsze do pracodawcy. Powyższe uprawnienie przysługuje niezależnie od tego, kto złożył wypowiedzenie, tj. pracownik czy pracodawca oraz jak długi jest okres wypowiedzenia umowy. Ważne jest jednak, by okres, bieg wypowiedzenia już się rozpoczął. Zgoda pracownika bądź jej brak nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 kwietnia 2011 roku, w którym mowa jest, iż „udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia zależne jest jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić”. (wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2011 r.; sygn. akt: II PK 302/10).
Mając na uwadze, iż powyższa decyzja pozostawiona jest w gestii pracodawcy, pracodawca może również, zamiast udzielić pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, podjąć decyzję o wypłaceniu pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop po rozwiązaniu stosunku pracy. Jaką decyzję podejmie w tym przypadku pracodawca, pozostawiona jest tylko i wyłącznie jego uznaniu.
Niemniej jednak należy nadmienić, iż pracownik nie został całkowicie pozbawiony inicjatywy w kwestii wykorzystania urlopu w okresie wypowiedzenia. Pracownik może bowiem być bardziej zainteresowany wykorzystaniem urlopu w okresie wypowiedzenia niż ekwiwalentem za niewykorzystany urlop. Wówczas, zgodnie z art. 164 § 1 k.p. winien złożyć wniosek o przesunięcie wcześniej ustalonego urlopu motywując go ważnymi przyczynami. Ostateczna decyzja w tym zakresie należy jednakże do pracodawcy. Wszelkie bowiem uprawnienia w powyższym zakresie przysługują pracodawcy.
Zgodnie z art. 1671 k.p. w okresie wypowiedzenia pracownik jest obowiązany wykorzystać zarówno bieżący, jak i zaległy urlop wypoczynkowy. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 września 2003 r.; sygn. akt: I PK 403/02). W tym stanie prawnym, pracownik może zostać zobowiązany do wykorzystania zarówno urlopu zaległego, jak i również urlopu, który przysługuje mu za dany rok kalendarzowy. Jednakże zasada proporcjonalności, zawarta w art. 1551 k.p. może być stosowana wyłącznie do urlopu przysługującemu pracownikowi w danym roku kalendarzowym.
W sytuacji natomiast, gdy okres wypowiedzenia będzie zbyt krótki na wykorzystanie zaległego i bieżącego urlopu, pracodawca będzie obowiązany do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego.
Dość częstą spotykaną praktyką jest udzielanie przez pracodawcę pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, w trakcie którego pracownik jest również zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Jest to zagadnienie o tyle kontrowersyjne, iż mamy do czynienia z odmiennymi celami w/w zwolnień od wykonywania pracy. Z jednej strony – głównym celem pracownika, który w okresie wypowiedzenia wykorzystuje swój urlop jest wypoczynek i relaks, z drugiej – zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia ma na celu utrzymanie dobrej atmosfery w zakładzie pracy poprzez „odseparowanie” pracownika od innych pracowników, którzy dalej będą pracować, jak również ma na celu zapobieżenie niekorzystnemu dla pracodawcy oddziaływaniu przez zwolnionego pracownika na zakład pracy poprzez np. nienależyte wykonywanie przez niego pracy.
Dlatego zatem wydaje się uzasadnione stanowisko, iż pracownik nie może być jednocześnie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy a równocześnie zobowiązany do wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Sąd Najwyższy, w przytoczonym już powyżej wyroku z dnia 26 kwietnia 2011 roku, stwierdził iż „zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę może być wynikiem porozumienia zawartego między pracodawcą i pracownikiem. Dochodzi wówczas do zawarcia dodatkowej umowy między stronami stosunku pracy. Jeżeli z takiej umowy nie wynika obowiązek pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie nieświadczenia pracy, to pracodawca nie może pracownika zobowiązać do wykorzystania urlopu w tym okresie”. (wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2011 r.; sygn. akt: II PK 302/10). Pracodawca zatem, dla zgodnego z prawem działania, powinien pierw udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego a następnie określić czas, w którym pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy.
Na koniec należy zaakcentować, iż art. 1671 k.p. ma zastosowanie jedynie w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. W sytuacji zatem rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia bądź z upływem terminu na jaki umowa została zawarta, powyższe uprawnienie pracodawcy z niniejszego artykułu nie ma zastosowania.