W czasie przebywania pracownika na urlopie wypoczynkowym umowa o pracę nie może być, co do zasady, wypowiedziana przez pracodawcę (art. 41 k.p.). Ochrona ta jest niezależna od długości trwania urlopu, obejmuje także zakaz wypowiadania warunków pracy i płacy. Od powyższej reguły prawodawca przewidział jednak trzy wyjątki.
Upadłość firmy a wypowiedzenie umowy o pracę
Kodeks pracy dopuszcza wypowiedzenie umowy o pracę w trakcie urlopu w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy (art. 411 k.p.). Możliwość taka jest uzasadniona utratą bytu prawnego przez pracodawcę i faktyczną niemożliwością dalszego zatrudniania pracowników. W przypadku upadłości, wyłączenie ochrony przed wypowiedzeniem pracownika przebywającego na urlopie wypoczynkowym następuje z chwilą wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Jeśli chodzi o drugą z przesłanek, ochrona ustaje w momencie ogłoszenia (zarządzenia) likwidacji pracodawcy. Warto zaznaczyć, iż likwidacja ma dotyczyć całego pracodawcy, a nie jednej z prowadzonych przez niego placówek.
Wypowiadając umowę o pracę zawartą na czas określony lub nieokreślony, z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji przedsiębiorstwa, pracodawca może skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia najwyżej do 1 miesiąca, przy czym pracownikowi przysługuje w takiej sytuacji odszkodowanie (w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia).
Zwolnienia grupowe a urlop wypoczynkowy
Dwa pozostałe wyjątki wynikają z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. nie przewiduje się wypowiedzenia z winy pracownika). Wypowiedzenie umowy o pracę w takich przypadkach jest dopuszczalne w czasie urlopu trwającego co najmniej 3 miesiące, natomiast wypowiedzenie warunków pracy i płacy jest dopuszczalne niezależnie od czasu trwania urlopu. W przypadku zwolnienia indywidualnego, dodatkowo wymagany jest brak sprzeciwu organizacji związkowej reprezentującej pracownika.
Również w tej sytuacji pracodawca ma możliwość skrócenia okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, jednak najwyżej do 1 miesiąca. Natomiast pracownikowi przysługiwać będzie odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
Ponadto, w przypadku rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, która wynosi:
1) jednomiesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 2 lata,
2) dwumiesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony od 2 do 8 lat,
3) trzymiesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony ponad 8 lat.
Rozwiązanie umowy o pracę w innym trybie
Po stronie pracownika prawo nie przewiduje żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o możliwość wypowiedzenia umowy o pracę w czasie przebywania na urlopie wypoczynkowym. Natomiast w związku z tym, że prawo pracy zakazuje (z wyżej wymienionymi wyjątkami) wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę w czasie urlopu wypoczynkowego, możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę za porozumiem stron lub z zachowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia dokonanego przez samego pracownika.
Forma wypowiedzenia umowy o pracę w trakcie urlopu a jego skuteczność
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronnym oświadczeniem woli, składanym pomiędzy stronami stosunku pracy, co oznacza, że nie wymaga ono zgody drugiej strony. Wypowiedzenie jest złożone skutecznie z chwilą, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, by mogła zapoznać się z jego treścią. Długość okresu wypowiedzenia jest uzależniona od rodzaju umowy oraz okresu jej obowiązywania.
Wypowiedzenie umowy powinno przybrać formę pisemną. W przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony, pracodawca jest zobowiązany dodatkowo podać prawdziwą i konkretną przyczynę.
Należy zaznaczyć, iż wypowiedzenie złożone w formie innej niż pisemna, niespełniające wymogu uzasadnienia, czy dokonane z naruszeniem art. 41 k.p. jest skuteczne, choć wadliwe.
Wypowiedzenie umowy o pracę podczas urlopu – prawa pracownika
W przypadku nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem (wadliwego) wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, pracownik może wnieść odwołanie do sądu pracy. W przypadku umowy na czas nieokreślony sąd w zależności od żądania pracownika może:
1) przywrócić pracownika do pracy na poprzednich warunkach i zasądzić wynagrodzenie za wskazany w przepisach czas pozostawania bez pracy, co powoduje, że pracownik ma obowiązek zgłoszenia gotowości niezwłocznego podjęcia pracy w ciągu 7 dni od przewrócenia do pracy;
2) przyznać pracownikowi odszkodowanie.
W przypadku naruszenia przepisów przy wypowiadaniu umowy na okres próbny lub czas określony, pracownikowi przysługuje co do zasady wyłącznie odszkodowanie.