Pracodawca zobowiązany jest udzielić ciężarnej pracownicy wcześniejszego urlopu macierzyńskiego, o ile złoży ona wniosek o rozpoczęcie tego urlopu przed porodem.
Ustawodawca z dniem 22 lutego 2016 roku znowelizował Kodeks pracy, wprowadzając zmiany w zakresie m.in. urlopów dla rodziców. Największą zmianą, jaką niosą nowe przepisy, jest włączenie dotychczasowego dodatkowego urlopu macierzyńskiego do urlopu rodzicielskiego.
Wcześniej, dodatkowy urlop macierzyński przysługiwał świeżo upieczonej matce bezpośrednio po wykorzystaniu przez nią podstawowego urlopu macierzyńskiego. Natomiast urlop rodzicielski przysługiwał tylko bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Nowelizacja wydłużyła natomiast wymiar urlopu rodzicielskiego (o dodatkowy urlop macierzyński), który dodatkowo wykorzystywany może być w częściach. Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać w innym naszym artykule – http://www.prawowpracy.pl/nowe-uprawnienia-pracownikow-zwiazane-z-rodzicielstwem/.
Czas trwania
Urlop macierzyński przysługuje kobiecie przez okres wskazany w art. 180 Kodeksu pracy i zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, tj. 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka, 31 tygodni – przy dwojgu, 33 tygodni – przy trojgu, 35 tygodni – przy czworgu oraz 37 tygodni – przy pięciorgu i więcej dzieci.
Nie trzeba wykorzystywać tego urlopu w całości. W przypadkach przewidzianych w art. 180 § 4 kodeksu pracy (np. w razie rezygnacji przez pracownicę z części urlopu) niewykorzystaną część urlopu (tzw. „tacierzyński”) może wykorzystać ojciec dziecka. Jednakże kobieta musi obowiązkowo wykorzystać 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, a dopiero pozostała część może „przejść” na ojca dziecka.
Rozpoczęcie
Urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu porodu. Jest to urlop obligatoryjny, co oznacza, że pracodawca nie może dopuścić pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego do wykonywania pracy, nawet jeżeli wystąpiłaby z wnioskiem, czy żądaniem umożliwienia jej wykonywania obowiązków pracowniczych. Ma on nadto charakter osobisty – przysługuje co do zasady tylko matce, która urodziła dziecko. Od tego jest jeden (wspomniany już) wyjątek, który dotyczy możliwości przejęcia części urlopu przez ojca dziecka.
Część urlopu macierzyńskiego (do 6 tygodni) może być wykorzystana przed porodem, jednakże jego rozpoczęcie jest uzależnione od złożenia wniosku przez pracownicę.
Wynagrodzenie
W okresie urlopu macierzyńskiego kobieta otrzymuje zasiłek macierzyński z ubezpieczenia społecznego, który obejmuje 100% podstawy wymiaru składek. Jeśli matka lub ojciec zdecyduje się po urlopie macierzyńskim na urlop rodzicielski, to w czasie jego trwania otrzymuje już tylko 60% wynagrodzenia. Matki, które od razu postanowią, że po urlopie macierzyńskim będą korzystać z urlopu rodzicielskiego, mogą otrzymać 80% wynagrodzenia przez cały czas trwania urlopów.