Zmiany prawa restrukturyzacyjnego

W dniu 9 czerwca 2015 roku Prezydent podpisał ustawę z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne. Głównym celem nowych regulacji jest wprowadzenie instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji. Zachowanie danego przedsiębiorstwa będzie miało pozytywny skutek dla jego wierzycieli, pozwoli również na zachowanie miejsc pracy.

Zgodnie z tą ustawą, która (z wyjątkiem przepisów o Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości), zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r., wprowadzone zostały cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych – postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. Postępowanie sanacyjne będzie najdalej idącym z postępowań i najbardziej zbliżonym do postępowania likwidacyjnego, jednakże ze względu na szereg instrumentów zagwarantowanych przez ustawodawcę, wciąż będzie miało na celu ratowanie sytuacji przedsiębiorstwa. Jednym z takich instrumentów będzie art. 300 Prawa restrukturyzacyjnego. Zgodnie z nim, otwarcie postępowania sanacyjnego wpływa na stosunki pracy i wywołuje w zakresie praw i obowiązków pracowników i pracodawcy takie same skutki, jak ogłoszenie upadłości. Oznacza to, że w okresie trwania postępowania sanacyjnego, pracodawca między innymi nie będzie  zobowiązany do przeprowadzania konsultacji zamiaru wypowiedzenia z zakładową organizacją związkową, przestrzegania ochrony przedemerytalnej i ochrony w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, spowodowanej np. urlopem lub chorobą oraz będzie mógł skracać okres wypowiedzenia do 1 miesiąca pracownikowi zatrudnionemu na umowę zawartą na czas nieokreślony, a za pozostały okres wypowiedzenia wypłacać odszkodowanie. Dodatkowymi uprawnieniami pracodawcy będą między innymi możliwość rozwiązywania umów terminowych z dwutygodniowym wypowiedzeniem nawet wtedy, gdy nie przewidziano takiej możliwości w umowie oraz możliwość rozwiązywania umów o pracę w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego oraz wychowawczego. Postanowienia te dotyczą także mężczyzn wychowujących dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. Osobą uprawnioną do kontroli powyższych uprawnień przysługujących pracodawcy będzie sędzia – komisarz, który zatwierdzać będzie plan restrukturyzacji. Do jego uprawnień będzie należało między innymi ograniczenie skali redukcji zatrudnienia, zmiana zasad zwalniania pracowników i zakazanie zwolnienia określonej grupy osób. Powyższe uprawnienia pracodawcy mają na celu umożliwienie pracodawcy podjęcie kroków zmierzających do uzdrowienia jego sytuacji finansowej.

W uzasadnieniu do projektu omawianej ustawy znajduje się informacja, że głównym jego założeniem jest „wprowadzenie skutecznych instrumentów pozwalających na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i zapobieżenie jego likwidacji”. Badania międzynarodowe i statystyki krajowe wskazują, że w ostatnim czasie wzrosła liczba wniosków o ogłoszenie upadłości obejmujących likwidację majątku upadłego (co skutkuje likwidacją przedsiębiorstwa i zwolnieniem wszystkich pracowników), natomiast niewystarczająca jest wciąż liczba postępowań układowych i naprawczych. Celem wprowadzenia reformy jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw, które pomimo złej kondycji finansowej decydują się na kontynuowanie działalności. W zakresie prawa pracy zmiany należy więc również ocenić pozytywnie – regulacja dotycząca zwolnień pracowników pozwoli zarówno na poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, jak i  na ochronę pracy przynajmniej części pracowników, którzy w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa również straciliby pracę.