Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza istotne zmiany dotyczące badań lekarskich wymaganych przy zatrudnianiu nowych pracowników. Od 1 kwietnia br. pracownik nie będzie musiał za każdym razem, przed wejściem w nowy stosunek pracy z nowym pracodawcą, przechodzić obowiązkowych badań lekarskich. W jakich przypadkach pracownik będzie mógł zrezygnować z ponownej wizyty u lekarza medycyny pracy przy zmianie miejsca zatrudnienia?
Zgodnie z brzmieniem art. 229 § 1¹ Kodeksu pracy, dodanego do niego ustawą deregulacyjną z listopada 2014 roku, wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby, które przyjęte zostały ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą. Co więcej, do wstępnych badań nie są zobowiązane osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko, jeśli przyjęte zostały przed upływem 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. Muszą one przedstawić przyszłemu pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Jeśli pracodawca uzna, że te warunki odpowiadają warunkom występującym na oferowanym przez niego stanowisku pracy – nowy pracownik nie będzie podlegał badaniom lekarskim. Ułatwienie to nie dotyczy jednak osób, które przyjmowane są do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych – takie powinny zostać skierowane na badanie lekarskie mimo wszystko.
Istotnym faktem jest to, iż zmiana ta dotyczy tylko zaświadczeń, które zostały wydane już po nowelizacji przepisów. Jeśli zaświadczenie o zdolności do pracy wydane zostało jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów – zachowa ono oczywiście ważność na okres na jaki zostało wydane, ale nie będzie mogło być podstawą do rezygnacji z badań lekarskich przy zmianie pracodawcy.
Art. 229 § 4a Kodeksu pracy konstatuje z kolei, iż „wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.” Wskazane tu skierowania wystawiane przez pracodawcę pozostawiają na dzień dzisiejszy wiele wątpliwości. Uważa się, że pracodawcy zbyt mało precyzyjnie opisują stanowisko, na którym nowo zatrudniona osoba ma wykonywać swoje obowiązki.
Aby ułatwić pracownikowi ponowne wykorzystanie orzeczenia lekarza medycyny pracy, powstał projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, mający zmienić rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Aktualnie jest on na etapie konsultacji publicznych, jednak ma wejść w życie od 1 kwietnia br.
Projekt ten przewiduje istnienie specjalnego formularza skierowania na wstępne badanie lekarskie. Pracodawca będzie więc w nim zobowiązany do precyzyjnego określania obowiązków na stanowisku jakie ma zajmować pracownik. Powinien on wyszczególnić nawet te czynności, które pracownik będzie realizował chociażby sporadycznie.
Analizując nowe przepisy, od praktycznej strony, pracownik będzie miał możliwość posłużenia się orzeczeniem lekarskim po zmianie zatrudnienia jednak tylko wtedy, gdy jego oryginał zachowa dla siebie, a skierowanie na badanie lekarskie zachowawczo skseruje. Bez tegoż skierowania, pracodawca nie będzie bowiem w stanie ustalić warunków pracy w poprzednim miejscu zatrudnienia pracownika i będzie zobowiązany do skierowania go na badanie wstępne.