Na wstępie warto przypomnieć, że zakładowy fundusz świadczeń socjalnych przeznaczony jest na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. Osobami uprawnionymi do korzystania z funduszu są m.in. pracownicy i ich rodziny. Środkami funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym. Właścicielem funduszu i zgromadzonych na nim środków pozostaje pracodawca (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1999 r., sygn. akt I PKN 663/98).
W odniesieniu do czynności podejmowanych w ramach działalności socjalnej, pracodawca występuje w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W niniejszej kwestii wyodrębniły się w praktyce dwa stanowiska.
Pierwsze stanowisko wskazuje, że w katalogu czynności, do których nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie wymieniono czynności świadczonych (finansowanych) na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, uznać należy, że czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. W związku z tym nieodpłatne bądź częściowo odpłatne świadczenia usług, finansowanych ze środków funduszu socjalnego, na cele osobiste pracowników, wypełnia przesłanki określone w art. 8 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, co pozwala uznać powyższe świadczenia za podlegające opodatkowaniu, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Takie stanowisko prezentuje m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 1 sierpnia 2011 r. (nr ITPP1/443-688/11/MN) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 25 lipca 2011 r., (nr IPPP1-443-694/11-2/JL).
Z kolei zgodnie z drugim stanowiskiem świadczenia finansowane z funduszu socjalnego na rzecz osób uprawnionych lub za częściową odpłatnością, tj. część należności pokrywa pracownik, nie mieszczą się w pojęciu odpłatnego świadczenia usług, a zatem nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tak więc podatnikowi nie powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabytych przez niego od osób trzecich usług wynikających z faktur VAT. Takie stanowisko prezentuje m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 8 grudnia 2011 r. (nr IPPP1/443-1500/11-4/AW). Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 21 października 2011 r. (nr IPTPP2/443-381/11-2/AW) stwierdził, że działalność podatnika w zakresie administrowania funduszem socjalnym nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, a w związku z tym nie powinno mu przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesionych na rzecz osób uprawnionych sfinansowanych w części z funduszu socjalnego.
Podsumowując, niniejsze zagadnienie jest interpretowane przez organy podatkowe w różny sposób. Plusem jest to, że od kilku miesięcy pojawia coraz więcej interpretacji korzystnych dla podatników.