Podstawową zasadą, odnoszącą się do urlopów jest to, że wykorzystuje go się w sposób nieprzerwany (art. 152 § 1 kp). Jeżeli więc pracownik rozpoczął urlop, to co do zasady powinien na nim przebywać w wyznaczonym okresie. Odwołanie z urlopu (art. 167 § 1 kp) jest ostatecznością, do której pracodawca może sięgnąć w wyjątkowych okolicznościach. Swoim charakterem takie odwołanie jest podobne do przesunięcia terminu urlopu przez pracodawcę, gdyż w gruncie rzeczy sprowadza się do tego samego – zmiany terminu urlopu pracownika.

Urlop przysługuje każdemu pracownikowi bez względu na to, w jaki sposób nawiązano stosunek pracy (np. w drodze umowy lub mianowania). Do jego uzyskania wystarczy mieć status pracownika zatrudnionego na umowę o pracę i pozostawać do dyspozycji pracodawcy (w gotowości do jej świadczenia). W konsekwencji niedopuszczalne będą sytuacje, gdy pracodawca jest niezadowolony ze swojego pracownika i w ramach nieformalnej „kary” nie udzieli pracownikowi urlopu. Nie będzie również możliwe faktyczne przymuszenie pracownika do zrzeczenia się swojego prawa do urlopu.

Jednym z praw pracownika wynikających z umowy o pracę jest prawo do urlopu. Prawo to przysługuje każdemu pracownikowi bez względu na staż pracy. Ma on na celu chronić zdrowie pracownika, a także zapewnić mu regularny wypoczynek. Udzielenie urlopu pracownikowi jest jednym z obowiązków pracodawcy, pytaniem jednak jest, czy możliwe jest zmuszenie pracownika do wykorzystania zaległego urlopu.

Sytuacja, kiedy w ramach współpracy z tym samym pracodawcą pracownikowi kończy się jedna umowa o pracę i zaczyna kolejna często rodzi problem w postaci niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Pracownicy częściej opowiadają się za wypłatą ekwiwalentu, tym samym rezygnując z możliwości przeniesienia urlopu na okres trwania drugiej umowy. Czy pracodawca może zobowiązać jednak pracownika do tego by wybrał drugą opcję? Jak powinno wyglądać porozumienie?

Czy pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę wyłącznie na podstawie swojego oświadczenia? W sytuacji wypowiedzenia umowy o pracę pracodawca może mieć bowiem interes w tym, aby pracownik w tym okresie nie wykonywał swoich dotychczasowych obowiązków pracowniczych.

Rozważając możliwość skorzystania z urlopy bezpłatnego warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań. Jaka jest istota takiego urlopu? Czy pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego? Jak długo trwa taki urlop? Czy urlop może być przerwany? Czy zakład pracy z własnej inicjatywy może wysłać pracownika na bezpłatny urlop?

Nowelizacja kodeksu pracy w zakresie uelastycznienia czasu pracy, która weszła w życie w dniu 23 sierpnia 2013 roku, umożliwia pracownikom złożenie wniosku do pracodawcy o udzielenie czasu wolnego w godzinach pracy na załatwienie osobistych, często niecierpiących zwłoki spraw. Odpracowanie czasu spędzonego na załatwianiu prywatnych spraw przez pracowników działa również na korzyść pracodawców.

Pracownik ma prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że nabywa on co roku (niejako na nowo) prawo do urlopu w przysługującym mu wymiarze. Przykładowo – Jan Kowalski pracujący u tego samego pracodawcy kolejny rok na umowie o pracę na czas nieokreślony z dniem 1 stycznia 2014 roku nabył prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.

Każdy pracownik ma prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, którego wymiar zależy od ogólnego okresu zatrudnienia. Przy zatrudnieniu krótszym niż 10 lat wynosi on 20 dni, przy zatrudnieniu wynoszącym 10 lat i więcej obowiązuje wymiar 26 dni urlopu. W przypadku osoby zatrudnionej w niepełnym wymiarze czasu pracy (tj. na część etatu) wymiar przysługującego jej urlopu wypoczynkowego ustala się proporcjonalnie do obowiązującego ją wymiaru czasu pracy.

Kodeks pracy gwarantuje każdemu pracownikowi prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z art. 161 k.p. pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.