Obowiązki pracodawcy - zapewnienie odzieży ochronnej, okularów oraz posiłków

Podstawowym świadczeniem pracodawcy na rzecz pracobiorcy jest wypłata wynagrodzenia. Jednakże w zależności od charakteru i rodzaju świadczonej pracy, pracodawców mogą obciążać także dodatkowe koszty. W szczególności, pracodawca może być zobowiązany do zakupu pracownikom odzieży oraz obuwia roboczego, okularów, czy zapewnienia bezpłatnych posiłków oraz napojów w trakcie pracy.

Odzież i obuwie robocze

Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze w dwóch przypadkach. Po pierwsze, jeśli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu w trakcie wykonywanej pracy. Po drugie, jeśli jest to niezbędne ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązki te będą więc leżały w szczególności na przedstawicielach branży budowlanej, chemicznej, czy inżynierii ochrony środowiska. Dostarczana odzież musi spełniać wymagania określone w Polskich Normach. Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, własnej odzieży i obuwia roboczego. Spełnione muszą być wtedy łącznie trzy warunki. Po pierwsze, pracownik musi wyrazić na takie rozwiązanie zgodę; po drugie, odzież musi spełniać określone normy; po trzecie, pracownikowi należy wypłacić ekwiwalent pieniężny za używanie własnej odzieży.

Czym innym są z prawnego punktu widzenia tzw. środki ochrony indywidualnej. Jest to odzież, obuwie oraz sprzęt zabezpieczający przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Będą to więc kaski, okulary ochronne, rękawice, stroje chroniące przed wysoka temperaturą i inne środki zapewniające bezpieczeństwo wykonywania pracy. Środki te w każdym przypadku powinien dostarczyć pracodawca. Nie ma możliwości wypłaty ekwiwalentu w zamian za używanie własnego sprzętu przez pracownika.

Odzież i obuwie robocze, a także środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy. Oznacza to, iż po zakończeniu stosunku pracy pracownik zobowiązany jest zwrócić użytkowany przez niego strój oraz sprzęt. Na pracodawcę leży za to obowiązek zapewnienia prania, konserwacji oraz naprawy wyżej wymienionych środków. Pracodawca może przenieść obowiązek prania odzieży roboczej (ale już nie środków ochrony indywidualnej) na pracownika, za wypłatą stosownego ekwiwalentu.

Pracodawca obowiązany jest zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok.

Powyższe wymogi odnoszą się w dużej części do stanowisk, na których wykonuje się pracę fizyczną, bądź pracujące w środowisku substancji chemicznych. Jednakże także, gdy pracownik wykonuje pracę umysłową, pracodawca nie będzie zwolniony od dodatkowych świadczeń. Jeśli bowiem lekarz zakładowy określi zaświadczeniem potrzebę stosowania przez pracownika okularów, a jednocześnie pracownik użytkuje w czasie pracy monitor ekranowy dłużej niż 4 godziny, pracodawca obowiązany jest zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok. Kodeks pracy nie określa minimalnej, ani maksymalnej kwoty, którą pracodawca powinien przeznaczyć na zakup okularów. Zazwyczaj w aktach wewnątrzzakładowych ustalany jest limit na taki zakup, a w przypadku wyboru droższych oprawek, czy szkieł, pracownik jest zmuszony do wyrównania różnicy z własnej kieszeni.

Obowiązek dostarczenia pracownikom posiłków oraz napojów.

Ostatnim z omawianych obowiązków pracodawcy jest obowiązek dostarczenia pracownikom posiłków oraz napojów. Darmowe posiłki przysługują pracownikom wykonującym prace związane z dużym wysiłkiem fizycznym, prace pod ziemią bądź prace przy usuwaniu klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych. Napoje przysługują zaś głównie pracownikom pracującym w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, a więc w szczególności w warunkach gorącego (powyżej 25°C) lub zimnego (poniżej 10°C) mikroklimatu, a także przy pracach związanych z dużym wysiłkiem fizycznym.