Likwidacja stanowiska pracy a zwolnienie pracownika

Likwidacja konkretnego stanowiska pracy, w wyniku której następuje zmiana struktury zakładu pracy powodująca zmniejszenie zatrudnienia, uzasadnia zwolnienie pracownika, który był zatrudniony na tym stanowisku pracy, bez potrzeby oceny przez pracodawcę kwalifikacji, stażu pracy zwalnianego pracownika i porównywania go z pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach innego rodzaju.

Pracownik był zatrudniony u pozwanego w Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym na stanowisku referenta, a następnie na stanowisku specjalisty. W związku ze zmianą ustawy zadania związane z organizacją ośrodka adopcyjnego powierzono Miejskiemu Centrum Polityki Społecznej (dalej: MCPS), w ramach, którego zamierzano utworzyć Wojewódzki Ośrodek Adopcyjny. MCPS zdecydowało się na przejęcie wszystkich pracowników. Pracownik został poinformowany o tym, że będzie zatrudniony na stanowisku inspektora w Oddziale Wojewódzkiego Ośrodka Adopcyjnego.
Kilka miesięcy później pracownik otrzymał jednakże na piśmie wypowiedzenie umowy o pracę w którym pracodawca jako przyczynę wskazał likwidację stanowiska inspektora, spowodowaną zmianami organizacyjnymi w MCPS. Po rozwiązaniu umowy o pracę z pracownikiem pracodawca zmienił zakresy obowiązków pozostałym pracownikom rozdzielając pomiędzy nich dotychczasowe obowiązki zwolnionego pracownika. Decyzja o wypowiedzeniu umowy o pracę pracownikowi została podjęta w związku z tym, że stanowisko, które zajmował, było zbędne. Przy podejmowaniu tej decyzji pracodawca nie porównywał osoby i pracy pracownika z pracą innych pracowników wykonujących zbliżone zadania.

Finalnie Sąd Najwyższy w wyroku z 20 maja 2014 (I PK 271/13) podzielił stanowisko pozwanego pracodawcy. Uznał m.in. że Sąd Okręgowy bezpodstawnie uznał, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi była nierzeczywista a to spowodowało również zaniechanie przez Sąd rozważenia, czy pozwany zastosował obiektywne kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy. Nadto podkreślił, iż zasadniczo likwidacja konkretnego stanowiska pracy, w której wyniku następuje zmiana struktury zakładu pracy powodująca zmniejszenie zatrudnienia, uzasadnia zwolnienie pracownika, który był zatrudniony na tym stanowisku pracy, bez potrzeby oceny przez pracodawcę kwalifikacji, stażu pracy itp. zwalnianego pracownika i porównywania go z pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach innego rodzaju. Sąd Najwyższy nadmienił również, iż potrzeba porównania z innymi pracownikami powstaje jednak wówczas, gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników, z którymi zostanie zakończony stosunek pracy.

Likwidacja konkretnego stanowiska pracy, jedynego w swoim rodzaju uzasadnia złożenie wypowiedzenia pracownikowi bez potrzeby oceny przez pracodawcę m.in. jego kwalifikacji, stażu pracy czy innych okoliczności dotyczących zwalnianego pracownika i porównywania go z innymi pracownikami.

Zatem pracodawca jeżeli w danym zakładzie pracy posiada jedyne w swoim rodzaju stanowisko i chce je zlikwidować, nie musi porównywać, dokonywać oceny zwalnianego pracownika z innymi pracownikami choćby zajmowali podobne stanowisko w zakładzie pracy. Zlikwidowanie konkretnego stanowiska nie ma wpływu na ocenę przydatności pracowników zatrudnionych na innych stanowiskach (np. likwidacja, jak w omawianej sytuacji stanowiska inspektora nie może determinować uznania, że należało zwolnić kierowcę, który nie ma porównywalnych kwalifikacji z inspektorem). Nie następuje bowiem wówczas jedynie ilościowe zmniejszenie jedynego stanowiska ale następuje jakościowa zmiana struktury organizacyjnej zakładu pracy.

Porównywanie pracowników jest jednak konieczne gdy następuje likwidacja jednego z pośród większej liczy jednakowych stanowisk i wówczas konieczne jest dokonanie wyboru pracowników, z którymi zostanie zakończony stosunek pracy, np. połączenie dwóch stanowisk w jedno, w wyniku czego jedno ulega likwidacji. Wówczas bowiem następuje ilościowe zmniejszenie identycznych lub podobnych stanowisk pracy i w następstwie czego należy wytypować pewną grupę pracowników do zwolnienia. Wtedy zasadne jest porównanie pracowników ze względu na dotychczasowy sposób wykonywania pracy i wytypowanie do zwolnienia tych pracowników, którzy nie mają odpowiednich kwalifikacji bądź wadliwie wykonują swoje obowiązki pracownicze.